Veel onderwerpen lenen zich perfect panorama foto's. Een panorama kan in een oogopslag een beeld geven wat het menselijk oog in werkelijkheid niet zou kunnen waarnemen. Panoramafotografie vraagt meer van de fotograaf dan alleen kennis van de camera, meerdere foto's moeten namelijk met behulp van software aan elkaar geplakt worden. Hiervoor is inmiddels veel software, waaronder veel prima, gratis software beschikbaar. Naast de software heb je alleen nog maar een camera, een objectief en een statief nodig.
Een groot deel van de richtlijnen die je eerder hebt geleerd kan je weer vergeten als je aan de slag gaat met panoramafotografie. Een geslaagde foto is nog niet direct geschikt als onderdeel van een panorama. De belichting moet voor alle foto's van je panorama gelijk zijn en de regel-van-drieën is niet meer van toepassing op panorama's.
Apparatuur
De juiste apparatuur is een belangrijk startpunt voor het maken van panoramafoto's:
- Gebruik een standaard objectief. Gebruik geen groothoeklens om vervorming te voorkomen.
- Een stevig statief waarmee je een vast standpunt garandeert. Gebruik een statief waarmee je wel vrij van links naar rechts kan bewegen.
- Beschik je niet over een statief met waterpas dan zou je een waterpas voor bevestiging op de camera kunnen overwegen. Voor een relatief klein bedrag kan je al een waterpas aanschaffen wat op de flitsschoen van de camera bevestigd kan worden. Hiermee garandeer je dat de camera recht staat.
- Maak je echt serieus werk van panoramafotografie dan zou je de aanschaf van een panorama statiefkop kunnen overwegen maar hierbij moet je wel aan een investering van al gauw een paar honderd euro denken.
Belichting
De belichting moet voor iedere foto van je panorama gelijk zijn. Gebruik de manuele stand van de camera (de M-stand) of houdt de AE-L knop van de camera ingedrukt nadat je de juiste belichting hebt gevonden. Omdat je een groot oppervlak fotografeert zal de belichting niet voor iedere foto perfect zijn. Afhankelijk van het tijdstip, de locatie en het weer kan er een groot verschil zijn in het aanwezige natuurlijk licht. Bekijk welke belichting de camera voorstelt over de volledige breedte van de panorama en ga voor het gemiddelde. Stelt de camera bijvoorbeeld een sluitertijd van 1/125 seconde bij een diafragma van f13 aan de ene kant en een sluitertijd van 1/250 seconden bij een sluitertijd van f13 aan de andere kant, houd dan een sluitertijd van 1/180 seconden en een diafragma van f13 aan. Vergeet hierbij niet de ISO-waarde vast te zetten.
Stap voor stap
Nadat je hebt bedacht waar je een panoramafoto van wilt maken doorloop je de volgende stappen:
- Zorg ervoor dat het statief waterpas staat en dat de camera alleen een zijwaartse beweging kan maken.
- Werk bij voorkeur met de camera in portretstand. Dit komt de uiteindelijke beeldkwaliteit ten goede.
- Stel de camera scherp en zorg ervoor dat het scherpstelpunt gelijk blijft door de autofocus uit te zetten of de ontspanknop half ingedrukt te houden.
- Bepaal de belichting door het gemiddelde van het complete beeld te berekenen. Gebruik de M-stand van de camera voor het instellen van de belichting of gebruik de AE-L knop om de belichting gelijk te houden.
- Maak de serie foto's. Zorg ervoor dat er voldoende overlap tussen de beelden is. Ga hierbij uit van minimaal 30% overlap. Houd ruimte over aan de boven- en onderkant van de foto's en aan de zijkanten van de uiterste foto's. Na het samenvoegen van de foto's zal je namelijk nog wat moeten wegsnijden van de randen.
- Fotografeer bij voorkeur in RAW fotmaat zodat je de witbalans achteraf gelijk kan instellen voor alle foto's.
Software
Adobe Photoshop en Adobe Lightroom hebben een geavanceerde Photomerge functie. De functie heeft een uitgebreid aantal mogelijkheden maar in de meeste gevallen zal de standaardinstelling voldoende zijn.
Gimp is een zeer uitgebreid en gratis fotobewerkingsprogramma dat in functionaliteit nauwelijks onderdoet voor het dure Photoshop. De functionaliteit van Gimp kan met plugins uitgebreid worden. Er zijn diverse plugins beschikbaar voor het maken van panorama's maar de beste plugin is Pandora. Gimp en Pandora vergen beiden wel wat uitzoekwerk voordat je een en ander onder de knie hebt.
Hugin is eveneens gratis te verkrijgen en biedt heel veel mogelijkheden maar is erg complex. Veel moet handmatig ingesteld worden.
Autostitch is gratis en heel eenvoudig te gebruiken. Het samenvoegen gaat langzaam met het resultaat is uitstekend.
Smartphone
Een panoramafoto maken met een smartphone is heel eenvoudig. De meeste smartphones hebben namelijk een speciale panoramafunctie. Daarnaast zijn er veel apps te vinden met aanvullende functies voor panoramafotografie. Achteraf de foto's aan elkaar plakken is niet meer nodig als je met een smartphone fotografeert.
Focus handmatig
Gebruik de handmatige focus van het objectief om te voorkomen dat het scherpstelpunt gedurende de opnames veranderd.
Overlap
Zorg ervoor dat de foto's voldoende overlappen en houd ruimte over aan boven en onderkant. De eindfoto zal na het samenvoegen namelijk nog moeten worden bijgesneden aan alle kanten.
