Sluitertijd is de tijd waarin een film of de sensor wordt blootgesteld aan licht. De sluitertijd is vaak op de camera in te stellen (handmatig of automatisch). Net zoals het diafragma is ook de belichting instelbaar in stops waarbij elke stop tweemaal zoveel licht doorlaat. De meeste camera's hebben een vaste reeks sluitertijden: 8, 4, 2, 1, 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000 en in enkele gevallen 1/2000 seconde. Is de sluitertijd te lang dan zal de foto overbelicht raken, is de tijd te kort dan is de foto onderbelicht. Zoals in de eerdere onderwerpen is aangegeven, wordt de correcte sluitertijd mede bepaald door het diafragma: bij een kleiner diafragma hoort een langere sluitertijd.
Lange sluitertijd
De meeste camera's bieden de mogelijkheid om de sluitertijd automatisch te bepalen, waarom zou je de sluitertijd handmatig willen instellen? De sluitertijd is niet alleen medeverantwoordelijk voor de belichting van de foto maar is ook voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de bewegingsonscherpte. Bij een langere sluitertijd is de kans groot dat een bewegend onderwerp, bijvoorbeeld een fietser, als een waas op de foto verschijnt. Voor bewegende onderwerpen zal daarom een kortere sluitertijd gekozen worden. Als uit de hand geschoten wordt is een sluitertijd van 1/60 sec bij een 50mm objectief de langste sluitertijd om bewegingsonscherpte bij een statisch onderwerp te voorkomen.
Een langere sluitertijd kan niet alleen noodzakelijk zijn wanneer het aanwezige licht onvoldoende is maar kan ook voor creatieve effecten zorgen. Een lange sluitertijd kan bijvoorbeeld een mooi lichtspoor van autolampen opleveren of kan een razende waterval of een rivier een sluiereffect geven.
Bewegingsonscherpte kan bewust gecreëerd worden om een foto een idee van snelheid mee te geven. Als de juiste sluitertijd wordt gekozen dan is de achtergrond scherp en een bewegend object in de voorgrond, bijvoorbeeld een fiets of auto, onscherp. Hiermee kan de foto een effect van beweging krijgen. Door de camera zelf mee te bewegen met het onderwerp in de voorgrond, creëer je het effect dat de achtergrond onscherp is en de voorgrond scherp. De foto hiernaast is gemaakt met sluitertijd 1/60. Door het meebewegen met de fietser is het onderwerp scherp en geeft de achtergrond een gevoel van beweging.
Meevolgen
Meevolgen werkt als volgt:
- Stel de belichting op de camera in. Gebruik een wat langere sluitertijd. Om een fietser te fotograferen kun je bijvoorbeeld als sluitertijd 1/60 kiezen. Stel scherp op het punt waar het onderwerp zal passeren.
- Zodra je onderwerp nadert, volg je het met de camera. Verplaats de camera met dezelfde snelheid waarmee het onderwerp zich verplaatst.
- Op het moment dat het onderwerp zich op het punt begeeft waar je de foto wilt maken, druk je de foto af.
- Blijf het onderwerp continue volgen totdat je hoort of ziet dat de foto gemaakt is.
Voor een langere sluitertijd kan je een statief gebruiken zodat de camera alleen horizontaal bewogen kan worden.
Oefening
Stel de camera zodanig is dat het diafragma automatisch bepaald wordt en de sluitertijd handmatig ingesteld moet worden. Neem, met behulp van een statief, twee foto's van een waterval, een ruig stromende rivier of een golvende zee. Zet de sluitertijd bij de eerste foto zo kort mogelijk en bij de tweede foto zo lang mogelijk. Voor een maximaal effect moet het aanwezige licht beperkt zijn, maak de foto's daarom tijdens de ochtend- of avondschemering. Merk op dat de eerste foto veel detail in het opspattende water laat zien en dat de tweede foto het water een sluiereffect geeft.
Oefening
Zoek een bewegend onderwerp op, bijvoorbeeld een auto, fietser of trein. Hou de camera stil en maak een aantal foto's met verschillende sluitertijden op het moment dat de bewegende onderwerpen passeren. Merk op dat de achtergrond scherp is en het bewegende onderwerp als een effect van beweging heeft. Maak nog een aantal foto's van het zelfde onderwerp maar beweeg ditmaal de camera met het onderwerp mee. Probeer dit vanuit de hand en met behulp van een statief. Merk op dat ditmaal de achtergrond het effect van beweging heeft en het onderwerp, afhankelijk van de sluitertijd, scherp is.
Grijsfilter
Een grijsfilter is een handig hulpmiddel om met een langere sluitertijd te kunnen werken. Dit filter houdt een deel van het licht tegen waardoor je op klaarlichte dag toch met een lange sluitertijd wilt fotograferen.
