Kleurbewerking in Adobe Lightroom Classic

Kleurbewerking is een belangrijk onderdeel van de nabewerking van foto's. Adobe Lightroom is een van de meest gebruikte tools voor fotobewerking, vooral als het gaat om kleurbewerking. Het biedt een eenvoudige maar krachtige interface waarmee je met een paar aanpassingen dramatische verbeteringen kunt maken. De basisversie van Lightroom (Lightroom Classic) heeft een goed georganiseerde werkruimte met tools die direct toegankelijk zijn. Als je nieuw bent met Lightroom, kun je de functies vinden in het 'Ontwikkel' of 'Develop' paneel.

Het werken met de witbalans

De witbalans bepaalt hoe warm of koel de kleuren in je foto zijn. Het aanpassen van de witbalans kan de sfeer van je foto drastisch veranderen. Voor landschapsfoto's kun je bijvoorbeeld een koelere witbalans gebruiken om een ochtendmist te versterken, terwijl je voor portretten vaak een warmere tint wilt voor een natuurlijke huidtoon.

In Lightroom kun je de witbalans aanpassen via het 'Witbalans' (White Balance) gedeelte onder Basis (Basic). Je kunt kiezen voor opties zoals 'Automatisch' of 'Daglicht' of je kunt de schuifregelaars voor 'Temperatuur' en 'Tint' gebruiken om handmatige aanpassingen te doen. De schuifregelaar voor Temperatuur verandert de kleurtoon van koel (blauw) naar warm (oranje). Dit is handig voor foto’s die te koel ogen, zoals sneeuwlandschappen, of te warm zijn door zonlicht. De schuifregelaar voor Tint corrigeert tussen groen en magenta en helpt om kleurfouten in specifieke lichtomstandigheden te verhelpen.

Het pipetgereedschap in Lightroom is een krachtige tool om de witbalans nauwkeurig te corrigeren. Je kunt het pipet selecteren en vervolgens een gebied in je foto aanwijzen dat een neutrale kleur heeft, zoals wit of grijs. Lightroom past dan automatisch de witbalans aan op basis van de gekozen pixel. Door de juiste referentie te kiezen, krijg je een nauwkeurige kleurweergave.

Contrast

Contrast heeft betrekking op het verschil tussen de helderste en donkerste delen van een afbeelding. Een verhoogd contrast zorgt voor een dramatischere afbeelding met diepere schaduwen en helderdere hooglichten. Dit kan vooral krachtig zijn in zwart-witfotografie, landschappen of architectuur, waar het accentueren van lijnen en vormen belangrijk is.

In het Basispaneel van Lightroom kun je de schuifregelaar 'Contrast' gebruiken om dit te regelen. Een positieve waarde verhoogt het verschil tussen de lichte en donkere delen, wat een scherper en duidelijker beeld oplevert. Een negatieve waarde maakt de afbeelding zachter, wat nuttig kan zijn bij portretten of dromerige beelden waar je een subtielere uitstraling wilt.

Het gebruik van Kleurtoon, Verzadiging en Luminantie (HSL)

Het HSL-paneel staat voor Hue (Kleurtoon), Saturation (Verzadiging) en Luminance (helderheid). Dit is vooral handig als je specifieke kleuren wilt aanpassen zonder de hele foto te beïnvloeden. Voor een landschap kan je bijvoorbeeld de blauwheid van de lucht of de levendigheid van het groen van bomen aanpassen.

Je vindt het HSL-paneel onder het tabblad 'Kleurmixer' > 'Mixer' ('Color Mixer' > 'Mixer'). Hier kun je per kleur schuifregelaars gebruiken om kleurtoon, verzadiging en luminantie aan te passen.

Kleurtoon verwijst naar de tint van een bepaalde kleur. Met deze schuifregelaar kun je bijvoorbeeld een gele tint verschuiven naar groen, of rood veranderen in oranje. Dit is handig bij landschappen waarin je de natuurlijke kleuren van bladeren of de lucht wilt accentueren. Door te spelen met de kleurtoon kun je creatief gebruik maken van kleuren om de sfeer van je foto te veranderen.

Verzadiging bepaalt hoe intens een kleur is. Een verhoogde verzadiging maakt kleuren levendiger, terwijl het verlagen van de verzadiging ze subtieler maakt. Dit is vooral nuttig voor portretten, waar te veel verzadiging onnatuurlijk kan lijken, of voor natuurfoto’s waarin je de kleuren van bloemen wilt laten opvallen. Het is belangrijk om te vermijden dat je verzadiging te veel verhoogt, want dit kan leiden tot overdreven en kunstmatige kleuren.

Luminantie verandert de helderheid van een specifieke kleur zonder de kleur zelf te veranderen. Je kunt hiermee bijvoorbeeld de helderheid van de lucht in een landschapsfoto aanpassen zonder de kleurtoon of verzadiging te beïnvloeden. Dit geeft je meer controle over hoe licht of donker een bepaalde kleur lijkt en kan helpen om balans in de foto te brengen.

Gebruik van het kleurenwiel

Het kleurenwiel is een geavanceerde tool in Lightroom waarmee je kleurtonen kunt aanpassen in de schaduwen, middentonen en hooglichten. Dit geeft je verfijnde controle over de kleurbalans van je foto’s, wat ideaal is voor het creëren van een filmisch effect of het corrigeren van kleurproblemen in verschillende lichtomstandigheden.

In Lightroom Classic vind je het kleurenwiel onder 'Kleurverlopen' ('Color Grading'). Het kleurenwiel heeft drie primaire opties: aanpassingen voor schaduwen, middentonen en hooglichten. Elk kleurenwiel heeft een cirkel waar je de kleur kunt kiezen door de markering te verplaatsen. De afstand van het midden bepaalt de intensiteit van de kleur. Daarnaast is er een schuifregelaar voor ‘Balance’, waarmee je kunt instellen hoeveel van de schaduwen of hooglichten invloed hebben op het totale beeld.

Het kleurenwiel is vooral nuttig bij creatieve bewerkingen, zoals het toevoegen van een warme tint aan de hooglichten in een zonsopgang of een koele tint aan de schaduwen in een nachtfoto. Het kan ook helpen om kleurcasts (ongewenste kleurverschuivingen) te corrigeren door een tegengestelde kleur aan te brengen in de schaduwen of hooglichten.

Werken met Kleurtooncurve

Het Kleurtooncurve (Tone Curve) paneel geeft je controle over het contrast en de kleurtoon van verschillende delen van je foto. Hiermee kun je fijne aanpassingen maken aan de helderheid en het contrast van de schaduwen, middentonen en hooglichten. Dit is met name handig voor zwart-witfoto’s of foto's waar je meer dynamiek wilt creëren.

De kleurtooncurve bestaat uit vier regio's:

Schaduwen: (Shadows): Dit zijn de donkerste delen van de afbeelding. Door de curve naar boven te verplaatsen, maak je deze delen lichter. Naar beneden bewegen maakt ze donkerder.

Donkere tonen (Darks): Dit zijn de donkere maar niet volledig zwarte delen van de afbeelding. Deze aanpassing heeft een subtieler effect op het algemene beeld.

Middentonen (Lights): Deze sectie beïnvloedt de middengrijzen. Aanpassingen hier zorgen voor een evenwichtige verandering in de helderheid van je afbeelding.

Hooglichten (Highlights): Dit zijn de helderste delen van de foto. Door deze naar boven te verschuiven, maak je deze delen helderder, en door ze naar beneden te verplaatsen, demp je de hooglichten.

Selectieve kleurcorrectie met het penseel of het radiaal verloop

Als je specifieke delen van je foto wilt aanpassen zonder de rest van de afbeelding te beïnvloeden, kun je gebruikmaken van het penseel ('Brush') of radiaal verloop ('Radial gradient'). Dit is bijvoorbeeld handig voor portretten waar je de huidtinten wilt corrigeren, maar de achtergrond onaangetast wilt laten.

Het penseel en radiaal verloop zijn te vinden in het 'Ontwikkel'-paneel onder 'Maskeren' ('Masking'). Door met het penseel te schilderen, kun je bijvoorbeeld verzadiging of contrast lokaal aanpassen. Het radiale filter is ideaal voor het benadrukken van een onderwerp door de rest van de afbeelding subtiel aan te passen.

Veelvoorkomende kleurbewerkingsfouten en hoe je ze vermijdt

Het is belangrijk om bewust te zijn van veelvoorkomende fouten bij kleurbewerking. Oververzadiging is een veelvoorkomende fout die foto's onnatuurlijk kan maken. Hetzelfde geldt voor het overmatig aanpassen van de witbalans, waardoor foto's te warm of te koel kunnen lijken.

Om deze fouten te vermijden, is het belangrijk om subtiele aanpassingen te maken en regelmatig een stap terug te nemen om de algehele foto te beoordelen. Gebruik ook altijd het 'Voor en Na'-gereedschap om te zien hoe de aanpassingen je foto hebben beïnvloed. Met de functietoets '\' kan je wissellen tussen de oorspronkelijk en de bewerkte foto. Om beide foto's naast of onder elkaar te zien gebruik je fuctietoetsen 'Y' of 'alt + Y'.